Podstawowe informacje o transporcie drogowym w Polsce

W ciągu ostatnich 10 lat (1995-2005) liczba zarejestrowanych pojazdów ciężarowych w Polsce wzrosła o ponad 60% i wynosi obecnie około 2,4 miliona. Wraz ze wzrostem gospodarczym rośnie dynamicznie potrzeba transportu. Tylko w 2005 roku w transporcie samochodowym przewieziono o 13% więcej ładunków niż rok wcześniej. Drogami przewozi się w Polsce ok. 75% wszystkich ładunków. Z tego powodu, transport drogowy należy do jednej z najważniejszych gałęzi gospodarki, decydujących o tempie i możliwościach jej rozwoju.

W ślad za wzrostem liczby pojazdów oraz potrzeb transportowych rośnie obciążenie ruchem sieci dróg krajowych. Średni dobowy ruch wzrósł w ciągu ostatnich 10 lat o ponad 50%. Samochody ciężarowe, z przyczepami i bez, stanowią ok. 18% wszystkich pojazdów poruszających się po drogach. Wśród wszystkich kategorii, to właśnie obciążenie ruchem samochodów ciężkich wykazuje największą dynamikę wzrostu – prawie 44% w ciągu ostatnich 5 lat!

Podstawowe informacje o wypadkach drogowych z udziałem samochodów ciężarowych (na podstawie opracowania Pani Anny Zielińskiej, ITS)

Według danych za 2006 r. wypadki z udziałem samochodów ciężarowych stanowią ok. 16 % wszystkich zdarzeń drogowych (7314 wypadków), w których zginęło 1408 osób (27% wszystkich ofiar), a ponad 9000 (16%) zostało rannych. Wypadki z udziałem samochodów ciężarowych są szczególnie ciężkie – ginie w nich 19 osób na 100 wypadków, podczas gdy średnia ciężkości ogółem wynosi 11 zabitych na 100 wypadków.

Wśród ofiar wypadków z udziałem samochodów ciężarowych dominują kierowcy i pasażerowie samochodów osobowych (28%) oraz piesi (22%). Kierowcy i pasażerowie samochodów ciężarowych stanowią 17% wszystkich ofiar. Do najpoważniejszych w skutkach należą wypadki, do których dochodzi na autostradach i drogach ekspresowych (28 ofiar na 100 wypadków). Aż 45% wypadków z udziałem samochodów ciężkich ma miejsce na drogach krajowych.

Główne tematy poruszone podczas prezentacji, dyskusji oraz sformułowane wnioski

Zbigniew Rapciak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury dokonując otwarcia dyskusji podkreślił, że celem rządu jest jak najszybsze i jak najskuteczniejsze ograniczenie liczby ofiar na drogach. Minister zauważył, że rozwój kraju, w tym budownictwa powoduje wzrost potrzeb transportowych, a te z kolei przenoszą się na większe obciążenie ruchem obecnej sieci drogowej. Minister zwrócił uwagę na problemy bezpieczeństwa drogowego w aspekcie pojazdów (przeładowanie, złe rozmieszczenie ładunków, stan techniczny), człowieka (praca ponad siły, przemęczenie) i drogi (oznakowanie, niewłaściwe oznakowanie placów budowy). Minister Rapciak zapowiedział opracowanie programu transportowego dla kraju, w efekcie którego drogi nie byłyby tak obciążone jak obecnie a większą część transporty przejęłaby kolej i żegluga śródlądowa. Podsumowując, minister zaproponował większe współdziałanie rządu i polityków z mediami i organizacjami pozarządowymi oraz zapowiedział starania o wpisanie bezpieczeństwa drogowego na listę priorytetów polskiej prezydencji w UE.

Dyrektor Krajowej Rady BRD Andrzej Grzegorczyk, kontynuując wątek podniesiony przez ministra Rapciaka podkreślił, że UE już nie tylko wymaga aby budowano drogi, ale kładzie nacisk na budowę „bezpiecznych dróg”. Zdaniem dyr. Grzegorczyka problemem jest „gąszcz przepisów” i wezwał do ich uproszczenia. Dyrektor KRBRD zwrócił także uwagę, że według szacunków do 2020 roku natężenie ruchu wzrośnie dwukrotnie, niemniej jego zdaniem rozwój zrównoważony nie może polegać na „dławieniu ruchu”. Problemem według Andrzeja Grzegorczyka jest także brak właściwej kontroli dróg oraz audytu brd. Dyrektor zwrócił uwagę na korzystny klimat polityczny do zajęcia się sprawami bezpieczeństwa drogowego: „wola polityczna jest niezbędna, ale będziemy ją mieli” – powiedział Grzegorczyk anonsując powołanie podkomisji brd w ramach sejmowej komisji infrastruktury. Również zaapelował o współdziałanie do organizacji pozarządowych i dziennikarzy.

Poseł Janusz Piechociński, wiceszef Komisji Infrastruktury zapowiedział odbycie plenarnej debaty w Sejmie nad stanem brd w Polsce. Jego zdaniem tę problematykę należy włączyć do „topowych” spraw, nad którymi pracuje parlament. Polityk zapowiedział też, że jest „zdeterminowany” aby przypominać prezydentowi i premierowi, że zapowiadali zajęcie się sprawą brd.

Główny Inspektor Transportu Drogowego Tomasz Połeć przedstawił statystyki dotyczące kontroli dokonywanych przez podległe mu służby. Najczęściej stwierdzanym przewinieniem kierowców w transporcie drogowym jest przekroczenie czasu pracy – wykroczenie to stanowi aż 67% wszystkich naruszeń przepisów. Wśród licznych wniosków jakie sformułował znalazły się: konieczność określenia zasad mocowania ładunków – dziś brak jest szczegółowych przepisów, konieczność budowy parkingów oraz wag preselekcyjnych a także skuteczna eliminacja patologii występujących w transporcie. Minister Połeć zauważył, że pomimo konsekwencji działania ITD. ważne jest, aby przepisy służyły ludziom i jak ich przestrzegać aby „nie zarżnąć naszego rodzimego transportu”.

Głównemu Inspektorowi wtórował w swoim wystąpieniu dyrektor departamentu transportu w Zrzeszeniu Międzynarodowych Przewoźników Drogowych Tadeusz Wilk. Jego zdaniem również poza rozbudową i modernizacją infrastruktury drogowej niezbędna jest infrastruktura towarzysząca w postaci parkingów, gdyż „bez nich nie da się dobrze zaplanować trasy przewozu”. Dyrektor Wilk zaapelował o większą elastyczność w tworzeniu prawa dot. Norm czasu pracy i odpoczynku. – Kto zmusi kierowcę znajdującego się 50 km od domu do odpoczynku 45-godzinnego? – pytał reprezentant stowarzyszenia skupiającego ponad 4000 przewoźników. Jego zdaniem właściwa kontrola jest potrzebna, ale pod tym rozumie on kontrolę mniej restrykcyjna a bardziej konsekwentną. Odnosząc się do nowych regulacji w zakresie kursów i szkoleń Tadeusz Wilk zaapelował o dofinansowanie kursów przez państwo, bo „nikt sam sobie nie sfinansuje 280 godzin szkolenia”.

Wśród działań podejmowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad na rzecz poprawy bezpieczeństwa na drogach Waldemar Królikowski, zastępca dyrektora generalnego wymienił szereg działań inżynieryjnych na drodze nr 8, w tym budowę chodników i kładek, zmniejszenie liczby niepotrzebnych ograniczeń prędkości i wprowadzenie fotoradarów. Wśród planowanych działań w tym roku dyrektor Królikowski wymienił plany ograniczenia zakresu obszarów zabudowanych, wprowadzenie modelu pasów ruchu 2+1 ułatwiających wyprzedzanie oraz pierwsze wdrożenia w zakresie zarządzania ruchem w czasie rzeczywistym.

Grzegorz Iracki, reprezentujący firmę 3M przedstawił uczestnikom debaty sposób na podniesienie standardów bezpieczeństwa samochodów ciężarowych w warunkach nocnych poprzez oznakowanie ich konturów taśmą odblaskową. Rozwiązanie te, stosowane już w wielu krajach świata, będzie wprowadzane także w Unii Europejskiej na mocy Dyrektywy z 2007 roku. Zdaniem ekspertów oznakowanie to pozwala nawet o kilkadziesiąt procent zmniejszyć ryzyko kolizji z samochodem ciężarowym.

Partnerstwo planuje w 2008 roku organizację trzech tego typu spotkań. Dotyczyć one będą problemów związanych z jakością szkolenia kierowców, stanu technicznego pojazdów oraz nietrzeźwych kierowców.

Więcej informacji: jgiemza@pbd.org.pl