Zwiększone ryzyko wypadków wśród osób starszych:

• seniorzy są szczególnie zagrożeni są jako piesi i rowerzyści,
• technologia może częściowo zrekompensować związane z podeszłym wiekiem
ograniczenia w prowadzeniu pojazdów,
• proaktywna strategia musi obejmować wszystkie rodzaje mobilności.

Czy to samochodem, rowerem czy też pieszo, seniorzy na całym świecie nadal aktywnie uczestniczą w ruchu drogowym, i to na wiele różnych sposobów. Niestety ryzyko udziału w wypadku komunikacyjnym jest w przypadku osób starszych znacznie wyższe niż w przypadku
młodszych uczestników ruchu.

„W związku z tym należy podjąć pilne działania, aby zminimalizować to ryzyko, a jednocześnie stale zwiększać mobilność osób starszych, jako element ich aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym” – stwierdził dyrektor zarządzający DEKRA Automobil GmbH Jann Fehlaue podczas prezentacji Raportu o bezpieczeństwie ruchu drogowego DEKRA na 2021 rok: „Mobilność osób starszych”.

Jest to ważna kwestia, ponieważ udział grupy wiekowej 65+ w ogólnej liczbie ludności będzie się nadal zwiększał. Tegoroczny raport DEKRA pokazuje istniejące możliwości poprawy bezpieczeństwa drogowego seniorów, obejmujące czynniki: ludzki, związany z technologią oraz infrastrukturalny.

Około 30 procent wszystkich ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w UE w ostatnich latach stanowiły osoby powyżej 65 roku życia. W grupie wiekowej 65+, wśród pieszych i rowerzystów, seniorzy stanowili około połowy wszystkich śmiertelnych ofiar wypadków.

Skala problemu jest szczególnie widoczna, jeśli na powyższe dane spojrzymy w zestawieniu z danymi dla młodszych grup wiekowych. Według International Traffic Safety Data and Analysis Group (IRTAD) w latach 2010–2018 w krajach OECD (bez Argentyny, Kanady, Kolumbii i Słowenii) liczba śmiertelnych ofiar wypadków w wieku od 18 do 24 lat spadła o 25 procent, a liczba ofiar w wieku od 25 do 64 lat zmalała o 6,9 procenta. W tym samym okresie liczba ofiar śmiertelnych wypadków wśród osób w wieku powyżej 65 roku życia, wzrosła o około 7 procent, a w przypadku osób powyżej 75 roku życia wzrost wyniósł 4,7 procenta.

Jeśli sprawdzą się prognozy ONZ, w przyszłości sytuacja w poszczególnych regionach świata może się jeszcze pogorszyć, bo (jak pokazują szacunki) w Europie i Ameryce Północnej do 2050 r. co czwarty mieszkaniec będzie mieć 65 lat lub więcej.

„W związku z wyższą podatnością na zagrożenia wraz ze wzrostem wieku, tj. wyższym ryzykiem odniesienia poważnych lub śmiertelnych obrażeń w takich samych rodzajach wypadków drogowych (w porównaniu z młodszymi osobami), istnieje realne zagrożenie, że liczba ofiar wypadków drogowych w grupie wiekowej 65+ będzie nadal rosła” – podkreślił
Jann Fehlauer podczas prezentacji raportu DEKRA w Stuttgarcie. Raport DEKRA wskazuje, od czego należy zacząć, aby efektywnie wykorzystać wszystkie dostępne rozwiązania, służące zwiększeniu poziomu bezpieczeństwa drogowego seniorów.
Jednym z kluczowych wyzwań jest rozwiązanie istniejącego konfliktu celów – mianowicie konfliktu między utrzymaniem wysokiego poziomu mobilności seniorów z jednej strony, a z drugiej strony minimalizacją ryzyka udziału w wypadkach, które z owej mobilności wynika.
Jeśli chcemy przeciwdziałać tym złożonym problemom, konieczne będzie sprawne łączenie różnych podejść. „Monitorowanie, doradztwo i ocena są tak samo ważnymi kwestiami, jak rozwiązania projektowe w zakresie technologii pojazdów i infrastruktury oraz integracyjne
koncepcje mobilności” – wyjaśnia Fehlauer.

Większe skupienie na czynniku ludzkim

W celu zwiększenia bezpieczeństwa drogowego osób starszych wielu ekspertów opowiada się za stosowaniem i dalszym rozwojem elektronicznych systemów wspomagania kierowcy.
Są to rozwiązania, które kompensują deficyty związane z wiekiem i mogą przyczynić się do tego, że starsi kierowcy rzadziej będą uczestniczyć w wypadkach drogowych.
Jak pokazuje badanie przeprowadzone na zlecenie firmy DEKRA, grupa wiekowa 65+ jest generalnie bardzo otwarta na korzystanie z elektronicznych asystentów jazdy. Trzeba jednak pamiętać, że nasycenie rynku przez pojazdy wyposażone w tego rodzaju systemy wspomagania jeszcze potrwa. W przypadku nowych systemów bezpieczeństwa potrzeba średnio 15 lat od chwili ich opracowania do momentu, gdy stają się obowiązkowym wyposażeniem.
Ponieważ działania infrastrukturalne, takie jak zmiany w budowie dróg, często wymagają długiego czasu od planowania do wdrożenia zmian, dlatego należy skupić się przede wszystkim na czynniku ludzkim, aby jak najszybciej osiągnąć pozytywne rezultaty w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, nie tylko w odniesieniu do osób starszych.
„Związane z wiekiem ograniczenia zasobów przetwarzania umysłowego mają znaczący wpływ na liczbę informacji, z którymi człowiek może sobie poradzić w danym momencie” – powiedział Jann Fehlauer podczas prezentacji Raportu DEKRA o bezpieczeństwie w ruchu drogowym. Opanowanie złożonego zadania, jakim jest prowadzenie pojazdu mechanicznego, wymaga zatem od seniora zwiększonego wysiłku intelektualnego, co szybciej prowadzi do zmęczenia i stresu. „To wyjaśnia zwiększoną podatność osób starszych na udział w wypadkach, zwłaszcza w złożonych sytuacjach drogowych” – wyjaśnia Fehlauer.
„Niezbędna jest proaktywna strategia, obejmująca wszystkie środki transportu, w celu zapewnienia większego bezpieczeństwa drogowego dla seniorów na poziomie międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym” – podkreśla ekspert DEKRA.

Deklarowanym celem – jako obowiązek społeczny – musi być utrzymanie bezpiecznej mobilności indywidualnej osób starszych. Raport DEKRA o bezpieczeństwie ruchu drogowego na 2021 rok: „Mobilność osób starszych” jest dostępny do pobrania online na stronie www.dekra-roadsafety.com.

Tam też można znaleźć wszystkie poprzednie raporty wraz z dodatkowymi treściami, np. w postaci nagrań wideo lub interaktywnych grafik.

Raport DEKRA o bezpieczeństwie „Mobilność osób starszych” został oficjalnie zaprezentowany w Polsce podczas eksperckiej konferencji Bezpieczeństwo w ruchu drogowym osób starszych, którą 2 września br. zorganizowało Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego we współpracy z DEKRA Polska. Wydarzenie patronatem objęły: Sejmowa Komisja Infrastruktury i Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Kluczowe informacje nt. raportu przedstawił Mariusz Mankiewicz, Prezes Zarządu DEKRA Polska Sp. z o.o. O bezpieczeństwie osób starszych rozmawiali również: Dorota Olszewska (Prezeska Partnerstwa dla Bezpieczeństwa Drogowego), Konrad Romik (Sekretarz Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego) prof. Marcin Ślęzak (Dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego), kom. Robert Opas (biuro Ruchu Drogowego KG Policji), Barbara Król (Project Manager CARA II, Active Assisted Living Programme) oraz prof. dr hab. nauk med. Katarzyna Wieczorkowska-Tobis
(Kierowniczka Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej, Pracownia Geriatrii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu oraz Przewodniczącej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego).